Schenking aan de wetenschap

Als je er aan denkt om je lichaam na je overlijden te schenken aan de wetenschap moet je contact opnemen met één van de Belgische universiteiten (al dan niet via een uitvaartondernemer). Dit is een daad die je bij leven moet doen en waarvan de universiteit je ook bij leven bevestigt dat je donor bent. Eens de documenten hiervoor in orde zijn, krijg je meestal een kaartje met de contactpersoon van de universiteit, of de dienst die je na overlijden moet contacteren, en dat kaartje kan je bij je identiteitskaart stoppen. 

Bij een schenking aan de wetenschap gebruikt men het stoffelijk overschot voor een brede waaier van wetenschappelijke toepassingen. Als het stoffelijk overschot niet langer bruikbaar is voor wetenschappelijk onderzoek wordt het lichaam "vrijgegeven". Elke universiteit hanteert hier een andere werkwijze: soms zal de universiteit je lichaam houden en zelf instaan voor de begrafenis of crematie (een keuze die je vooraf en in leven moet maken), soms beslist de universiteit niet in te staan voor het stoffelijk overschot en dan komt je lichaam verplicht terug naar de nabestaanden. Ook als de universiteit wil instaan voor nazorg na gebruik van je stoffelijk overschot kan je er  altijd voor kiezen dat het lichaam terugkeert naar de nabestaanden.

Als je je goed wil informeren over een schenking van je lichaam aan de wetenschap kan je je altijd laten bijstaan door een uitvaartondernemer, zodat een sluitende regeling kan worden uitgewerkt, volledig volgens je eigen wensen.

In de dagelijkse praktijk merken we dat er toch nog heel wat misverstanden zijn over het schenken van het lichaam aan de wetenschap.

Na overlijden moet het lichaam "zo vlug mogelijk" naar de universiteit overgebracht worden. 

"Zo vlug mogelijk" is een elastisch begrip: het varieert van "binnen de 24 uur" tot "binnen enkele dagen". Je lichaam moet wel zo vlug mogelijk gekoeld bewaard worden. De ene universiteit laat niet toe dat je lichaam verzorgd wordt voor begroeting, de andere wel. Ook hier verschilt het dus of er na uw overlijden al dan niet nog begroeting mogelijk is.

Op het moment van het overlijden is de universiteit verplicht om het lichaam te aanvaarden.

De universiteit is niet verplicht om het lichaam te aanvaarden. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als je overleden bent door een ongeval, een besmettelijke ziekte, als je lichaam in verregaande toestand van ontbinding werd aangetroffen of als je in het buitenland overleed. Maar het kan ook eenvoudigweg omdat de universiteit op het tijdstip van je overlijden geen plaats meer heeft om je lichaam te aanvaarden, het betreffende departement gesloten is wegens vakantie (en dus ook niet bereikbaar is) of als er al autopsie werd uitgevoerd omdat de doodsoorzaak door het Parket van de Procureur des Konings onderworpen werd aan nader onderzoek.

Er zijn geen kosten verbonden bij een schenking van het lichaam aan de wetenschap.

Dat er geen kosten verbonden zijn als je je lichaam schenkt aan de wetenschap is misschien één van de vaakst gehoorde misvattingen. De overbrenging van het stoffelijk overschot van de plaats van overlijden is ten laste van de nalatenschap. Sommige universiteiten staan zelf in voor het verdere transport van het stoffelijk overschot, maar bij andere universiteiten moet de overbrenging gebeuren door de door jouw of je nabestaanden aangeduide uitvaartondernemer. Uit je overlijden volgt ook dat er een aangifte van overlijden en bijkomende administratie is. De kosten hiervan zijn ook ten laste van de nalatenschap. Het lichaam moet meestal ook gekist vertrekken naar de universiteit (soms voorziet de universiteit een eenvoudige kist, maar meestal is deze ook ten laste van de nalatenschap). Deze kist gebruikt de universiteit dan naderhand om na "vrijgave" van het stoffelijk overschot je te begraven of te cremeren. Zodra het lichaam van bij de uitvaartondernemer naar de universiteit vertrekt zijn er geen verdere kosten, maar als het lichaam na verloop van tijd vrijgegeven wordt en terugkomt is alle verdere nazorg van begraven of cremeren ten laste van de nalatenschap.

"Elk leven is uniek, elk afscheid bijzonder."